THE AGENCY
Bart Aga, mix
Farida Amadou, electric bass
Ruben Orio, drums
Tom Pauwels, dramaturgy
Jean-Luc Plouvier, voice, objects, video animations
Primoz Sukic, e-guitar
WORKS BY
Amadou/Martinez/Sukic,
David Helbich,
Kaj Duncan David,
Pierre-Yves Macé
The Sonic Assistance Agency
In een voorstelling tussen therapie, concert en game leggen de agenten van de 'Sonic Assistance Agency' klank onder de microscoop, om nadien de ruimte te laten vibreren en opnieuw muziek te maken.
Het is moeilijk te vatten waar het precies over gaat in muziek: strakke definities zoals “de kunst van het combineren van geluiden’’ of “het uitdrukken van emoties via klank” slaan toch vaak de bal mis en laten de ware muziekliefhebber wat in de kou staan.
Muziek bestaat uit heel fijne sensaties die het lichaam in beweging brengen. Tegelijkertijd is muziek zeker ook een kunst van het componeren die beroep doet op het intellect, maar daarnaast ook een kunst van het samen spelen, het improviseren, het delen van ervaringen en emoties... etc etc. Het is duidelijk dat we er zo niet komen. Vandaar, voor u vandaag : 'The Sonic Assistance Agency' die laat horen waarover men niet kan spreken.
Voor het begin van de luistersessie produceren we klank op enkele millimeters van het oor, zoemen we in op geluiden met de microscoop en ontdekken zo nieuwe sensaties. Geïnspireerd door technieken uit de ASMR, een heuse cultus van het zintuiglijke genot, beseffen we vreemd genoeg dat van heel dichtbij alle geluiden mooi en bijzonder zijn.
In een tweede fase spelen onze drie muzikanten - Farida, Ruben en Primoz - een compositie die meer op een ‘video game’ lijkt dan op een partituur. Zo blijkt dat het geen sinecure is muziek te maken op basis van beelden die klanken suggereren. Het trio ontdekt al doende hoe sensaties te creëren, de wind te laten waaien, het vuur te laten knetteren, te glijden, te vibreren, muziek te creëren…
Primoz, de gitarist, speelt vervolgens een stuk van Pierre-Yves Macé dat gebaseerd is op een geluidsopname van een gamer in volle extase (en dat in een sappig Amsterdams accent !). Met bijzondere fascinatie voor de muzikaliteit van de stem creëert de componist de indruk dat er uit de stem muziek ontstaat.
Op zijn beurt stelt Ruben, de drummer, een spel voor dat nog een stap verder gaat. Naar een idee van componist David Helbich, neemt hij de jongeren mee op een oor-massage trip, waar de klank en het ruisen van de ruimte zelf gebruikt worden. Door gedirigeerde manipulaties van de oren, krijgt het geruis ritme en kleur, en ontstaat er zo ook muziek. De Schilder Marcel Duchamp zei al dat het de kijker is die het schilderij maakt, misschien produceert het luisteren hier wel ‘muziek’ ?
De volgende episode : terug naar de sensaties, en deze keer met Farida die op haar Blackbox synthesizer een gemene subbas lanceert. Sub-bassen zijn geluiden onder de 20 hertz (20 trillingen per seconde) die het oor niet kan horen, maar het lichaam wel kan voelen, en de ruimte, de tribune laat trillen (en de buren de politie laat bellen). Dit is het begin ook van een improvisatie/battle tussen de gitaren.
Als laatst etappe van de rit zet Ruben zich vlak voor het projectiescherm om een werk uit te voeren van Kaj Duncan David voor snare-drum, computer en video-projectie. Er zijn dingen te horen en er zijn dingen te zien. Wanneer de visuele prikkels en de auditieve prikkels zich vermengen tot één gewaarwording, noemen we dit synesthesie...
Op het einde van de rit, lijkt de valies van ideeën leeg. Mogelijk blijft er nog één element over, en niet het minste: samen muziek maken en er plezier aan beleven. Zonder twijfel is het dan niet slecht te denken aan wat er hier is meegegeven, maar je mag het evengoed allemaal van tafel vegen.
That’s music, folks !
The Sonic Assistance Agency
Un concert organisé à la manière d'un jeu vidéo grandeur nature.
Les agents recruteurs de la Sonic Assistance vous entraînent à écouter les sons microscopiques,
... puis à construire un morceau.
Quand on prétend savoir ce que c’est, « La Musique »... on est toujours un peu à côté de la plaque.
La musique n’aime pas les définitions trop propres : « l’art de composer les sons », des choses comme ça.
Lorsqu’ils entendent de telles choses, ceux qui aiment vraiment la musique haussent toujours les épaules :
« ouais, bon... mais ce n’est pas tout à fait ça non plus ».
Car la musique est faite de sensations très fines, qui touchent le corps.
Et c’est aussi un art de composer les sons (en effet), qui touche l’intelligence.
Et puis c’est un art de jouer ensemble, d’improviser, de partager.
Nous commençons cette séance d’écoute avec des sons tout près de l’oreille.
Nous approchons de près, de très très près, le peuple immense des sensations microscopiques.
Nous nous inspirons des techniques ASMR : cela se situe entre la « technique de décontraction » et le « culte de la sensation ».
De très très près, étrangement, tous les sons sont beaux.
Puis nos trois musiciens — Farida, Ruben et Primoz — se rencontrent autour d’une mini-composition, qui ressemble plus à un jeu vidéo qu’à une partition.
C’est presque « écrit ».
Mais c’est peut-être plus « dessiné » que « écrit ». L’image fait des suggestions.
Il faut payer cher pour que cela devienne de la musique : créer des sensations, justement, copier le vent, copier le feu, glisser, vibrer, inventer.
Primoz le guitariste, ensuite, joue un morceau de Pierre-Yves Macé. Le compositeur a écouté l’enregistrement d’un joueur de jeux vidéos en pleine extase, et il a été frappé la musique de sa voix plus que par le sens de ses mots. Il en a fait un morceau où la parole devient musique.
Ruben le percussionniste propose à son tour un jeu, qui nous fait faire un pas de plus.
C’est écrit par David Helbich. Il propose d’écouter ... le rien, le bruit de fond, la rumeur de la pièce.
En manipulant nos oreilles, nous rythmons le bruit de fond, nous le transformons presque en musique.
Le peintre Marcel Duchamp disait que c’est le regardeur qui fait le tableau. Alors, peut-être l’écouteur fait-il la musique ?
Episode suivant : retour aux sensations — mais du lourd, cette fois.
Sur son synthé de poche, Farida lance une méchante sub-basse. Les sub-basses sont les ondes sonores en-dessous de 20 hertz (20 vibrations-seconde), que l’oreille n’entend pas, mais que le corps ressent trèèèès fort — et qui, éventuellement, fait vibrer la salle, le lustre, les fenêtres
(... et fait que les voisins appellent la police).
Ruben reprend la parole avec un morceau de Kaj Duncan David pour caisse claire, ordinateur et projection vidéo.
Il y a des choses à entendre, et il y a des choses à voir. Quand les sensations visuelles et les sensations auditives se mélangent, deviennent une seule sensation, on parle de synesthésie.
Il y a d’autres synesthésies : un parfum qui évoque une couleur ; ou une chanson qui fait saliver comme du citron sur la langue.
À la fin du concert, le coffre à idées est vide.
Ah non ! —il en reste une — et pas n’importe laquelle : faire de la musique ensemble et y mettre toute sa joie.
Sans doute faut-il, pour faire cela, se souvenir de tout ce qu’on a appris.
Mais aussi bien : tout oublier.
That’s music, folks!
